Ayol – mehr-muhabbat, sadoqat va fidoyilik timsoli. Yurtimizda ayollar azaldan ulug‘lab, hamisha ardoqlab-asrab kelingan. Zotan, har qanday jamiyat va davlatning qay darajada xalqparvar hamda adolatli ekani uning xotin-qiz­larga bo‘lgan munosabati, g‘amxo‘rligi bilan belgilanadi.

So‘nggi yillarda xotin-qiz­larning og‘irini yengil qilish, huquq va manfaatlarini himo­yalash, band­ligini ta’minlash, opa-singillarimiz o‘rtasida ishbilarmonlik, tadbirkorlik muhitini kuchaytirish davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishlaridan biriga aylandi.

Bugungi kunda mamlakatimiz aholisining qa­riyb yarmini tashkil etadigan ayollarning qonuniy huquq va manfaatlarini ta’minlash, ularning jamiyatdagi o‘rni va nufuzini oshirish, bandligini ta’minlash, iste’dodi hamda qobiliyatini yuzaga chiqa­rish, gender tenglikka erishish borasida izchil ishlar amalga oshirib kelinmoqda. Avvalo, xotin-qizlarni barcha jabhalarda qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan huquqiy baza yaratildi. Jumladan, ayollar huquqlari himoyasini tubdan kuchayti­rish, ularning turmush sharoitini yaxshilash, ta’lim olishi va o‘z salohiyatini ro‘yobga chiqarishlari uchun keng imkoniyat yaratishga qaratilgan 4 ta qonun, davlatimiz rahbarining 10 ga yaqin farmon va qaror­lari, Vazirlar Mahkamasining 

14 ta qarori qabul qilindi. Qator xalqaro hujjatlar ratifikatsiya qilinib, milliy qonunchiligimiz asoslari takomillashtirildi. Yangilangan Konstitutsiyamizda esa xotin-qizlar va erkaklar teng huquqliligi, xotin-qizlar hamda erkaklarga davlat ishlarini boshqarishda, shuningdek, jamiyat va boshqaruv hayoti­ning boshqa sohalarida teng huquq va imkoniyatlar yaratib berilishi belgilab qo‘yildi. 

Xuddi shuningdek, xotin-qiz­larning siyosiy hayotdagi faolligini oshirishga e’tibor qaratilib, Saylov kodeksiga depu­tatlikka nomzodlar ko‘rsatilayotganda ayollar sonining eng kam miqdorini nomzodlar umumiy soni­ning 30 foizidan 40 foiziga oshirishni nazarda tutuvchi o‘zgarti­rishlar kiritilgani ham e’tiborga molikdir.

So‘nggi yillarda xotin-qizlar muammolarini o‘rganish va hal etishga qaratilgan ishlar yangi bosqichga ko‘tarildi. Birgina «Ayollar daftari» bo‘yicha katta miqdordagi mablag‘lar ajratilib, minglab xotin-qizlarni qiynab kelayotgan muammolarga barham berilyapti. Minglab opa-singillarimiz mehnat bozorida talab yuqori bo‘lgan kasb-hunarlarga, tadbirkorlikka o‘qitilmoqda, ularga imtiyozli kreditlar ajratilmoqda. 

Ma’rifatparvar bobolarimiz bejiz «Onalarni o‘qitsak, millatni o‘qitgan bo‘lamiz» degan fikr bilan o‘zbek ayollarining bilimli, ilmli bo‘lishi yo‘lida jon kuydirmagan. Hozirgi kunda qizlarimizning oliy ta’lim olishi, zamonaviy kasb-hunar va texnologiyalarni, xorijiy tillarni egallashiga katta ahamiyat berilmoqda. Boshqacha aytganda, bilim olaman, kasb-hunar egallayman, ilm-fan bilan shug‘ullanaman, degan xotin-qizlar uchun keng imkoniyatlar bor. Ularga maxsus kvotalar ajratilgan, shartnoma to‘lovlari davlat byudjetidan qoplanmoqda, imtiyozli kreditlar taqdim etil­yapti.

Bunday g‘amxo‘rlik qizla­rimizda bilim olishga bo‘lgan rag‘batni, kelajakda jamiyatda o‘zining munosib o‘rnini topishga bo‘lgan sa’y-harakatni kuchaytirib yubordi. Agar bundan 6 yil oldin oliy ta’lim muassasalarida 110 ming nafar xotin-qiz tahsil olgan bo‘lsa, hozirgi vaqtda bu raqam qariyb 5 barobarga ko‘paydi. Bu misli ko‘rilmagan natija, albatta. Qolaversa, 

oxirgi yetti yilda 5 ming nafardan ortiq xotin-qizlar fan doktori (DSc) va o‘z sohalari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini muvaffaqiyatli himoya qilgani ham quvonarlidir. 

Umuman olganda, hozirgi vaqtda xotin-qizlarning ijtimoiy-siyosiy jarayonlardagi ishtiroki kengayib, davlat va jamiyat boshqaruvidagi o‘rni va roli tobora oshib bormoq­da. Xususan, xotin-qizlar­ning davlat boshqaruvidagi ulushi 2017-yildagi 

27 foizdan 35 foizga yetgani, ayniqsa, ahamiyatli. Parlament faoliyatida esa ularning ulushi 

32 foizga yetdi. Bu Birlashgan Millatlar Tashkiloti tavsiyalariga to‘la mos keladi. Shu bilan birga, so‘nggi besh yil ichida yurtimizda tadbirkor ayollar safi ikki barobar kengayib, o‘z biznesini yo‘lga qo‘ygan tadbirkor xotin-qizlar soni 

205 ming nafardan oshdi. 

Boshqa ko‘plab sohalar­dagi kabi, mamlakatimiz ichki ishlar organlarida ham ko‘plab fidoyi xotin-qiz xodimalar xiz­mat qilmoqda. Ular orasida yurt tinchligi va xalq oso­yishtaligini ta’minlash yo‘lidagi fidokorona xizmatlari tufayli davlatimizning yuksak mukofotlari bilan taqdirlangan, turli xalqaro sport musobaqalarida, nufuzli ko‘rik-tanlovlarda g‘olib chiqqan, umuman, xizmatda va hayotda ulkan muvaffaqiyatlarga erishganlari bisyor. Erkaklar bilan yelkama-yelka, bir safda turib xiz­mat qilayotgan ana shunday opa-singillarimiz bilan har qancha faxrlansak arziydi.

Xullas, bugun fermerlik harakati deysizmi yoki biznes, ilm-fan, tibbiyot, ta’lim-tarbiya, madaniyat va san’at sohalarini olasizmi, birontasini ayollarning ishtirokisiz tasavvur etib bo‘lmaydi.

Mamlakatimizda xotin-qiz­larni qo‘llab-quvvatlash, ular­ning jamiyatdagi roli va nufuzi­ni oshirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar xalqaro miqyosda keng e’tirof etilmoqda. Masalan, Jahon bankining o‘tgan yili e’lon qilingan «Ayollar, biznes va qonun» nomli yillik hisobotida O‘zbekiston gender tenglik sohasida dunyodagi eng tez rivojlanayotgan 5 ta mamlakat qatorida qayd etildi. 190 ta davlatdagi holat 10 ta ko‘rsatkich bo‘yicha baholangan mazkur indeksda mamlakatimizda, ayniqsa, mehnat munosabatlari va oiladagi zo‘ravonlikka qarshi kurash sohasida amalga 

oshirilgan islohotlar muvaffaqiyatli deb topilgan. 

Turli soha va tarmoqlarda fidokorona xizmat qilayotgan ayollarning mehnatini munosib qadrlash davlatimizning doimiy e’tiborida. Mustaqillik yillarida Vatanimiz va xalqimiz oldidagi munosib xizmatlari uchun ayollarimizdan 17 nafari eng oliy mukofot – «O‘zbekis­ton Qahramoni» unvoni bilan taqdirlandi. Qolaversa, 

11 nafar ayol fan sohasidagi eng yuksak darajaga, ya’ni akademik unvoniga sazovor bo‘lganini, minglab xotin-qiz­larimiz davlatimizning faxriy unvon, orden va medallari bilan taqdirlab kelinayotganini el-yurtimizning ularga nisbatan yuksak ehtiromi ifodasi sifatida baholash joiz. 

Binobarin, Prezidentimiz ta’biri bilan aytganda, «Qadr ayoldan boshlansa, qadrimiz yanada baland bo‘ladi!». 

Kamol OLLOYOROV,

o‘z muxbirmiz.