WikiLeaks asoschisi Julian Assanj bugun, 26 iyun kuni AQSHning Saypan orolidagi tuman sudi tomonidan ozod qilindi. Sud jurnalistni AQSH rasmiylari bilan kelishuv doirasida josuslik to‘g‘risidagi qonunni buzganlikda aybiga iqror bo‘lgach, ozod qildi. 

Saypan oroli federal okrug sudi sudyasi Ramona Manglona sud majlisida Assanjdan uning jinoyati nima ekanligini so‘radi. 

“Jurnalist sifatida men o‘z manbamni maxfiy deb aytilgan ma’lumotlarni taqdim etishga undadim”, deb javob berdi Assanj. 

Shu bilan birga, u so‘z va matbuot erkinligini kafolatlaydigan AQSH Konstitutsiyasining birinchi tuzatishi uning jurnalistik faoliyatini “himoya qilganini” ta’kidladi. 

“Menimcha, birinchi tuzatish va josuslik to‘g‘risidagi qonun bir-biriga ziddir”, deydi Assanj.

Sudya Assanjni Britaniya qamoqxonasida o‘tagan qamoq jazosiga hukm qildi. U sud zalini erkin tark etdi. Assanj AQSH federal prokuraturasi bilan tuzilgan kelishuvning bir qismi sifatida maxfiy ma’lumotlarni olish va tarqatish uchun fitna uyushtirganlikda aybini tan oldi. Shartnoma shartlariga ko‘ra, avstraliyalik ushbu jinoyat uchun 62 oylik qamoq jazosiga hukm qilingan bo‘lardi, ammo Buyuk Britaniyada besh yillik qamoqxonada qolish bu muddatga kiradi.

AQSH Adliya vazirligi ma’lumotlariga ko‘ra, sud jarayoni uchun joy tanlash “Assanjning aybini tan olish uchun qit’a Qo‘shma Shtatlariga borishni istamasligini va ushbu federal okrug sudining u fuqarosi bo‘lgan mamlakat Avstraliyaga yaqinligini aks ettiradi”.

WikiLeaks asoschisining advokati Jennifer Robinson 26 iyunni “14 yillik huquqiy kurashlarga yakun yasagan” va “XXI asrda birinchi tuzatish uchun eng katta tahdid sifatida e’tirof etilgan” ishga nuqta qo‘yilgan “tarixiy kun” deb atadi. 

Shuningdek, u Assanjning ozod etilishi Avstraliya Bosh vaziri Entoni Albaneze va uning hukumati vazirlarining sa’y-harakatlari tufayli amalga oshirilganini aytdi.

“Avstraliya rasmiylari Qo‘shma Shtatlar bilan muloqot qilganda, ular Bosh vazirning ko‘rsatmalariga to‘liq mos ravishda harakat qilishdi. Bu [Assanjni ozod qilish] uning niyati edi va biz Avstraliya Bosh vazirining yordamisiz bugun bu yerda bo‘lmagan bo‘lardik”, deydi advokat.

Amerika rasmiylari WikiLeaks asoschisi Julian Assanjga maxsus ruxsatsiz AQSHga qaytishni taqiqladi. 

“Hukm o‘qilganidan keyin u AQSHdan vatani Avstraliyaga uchib ketadi. Ijtimoiy kelishuvga ko‘ra, Assanjga AQSHga ruxsatsiz qaytishi taqiqlangan”, deyiladi AQSH Adliya vazirligi bayonotida.

Shuningdek, hujjatda Assanjning aybini qisman tan olishi uning ishi bo‘yicha Qo‘shma Shtatlardagi sud jarayonining yakuniga etganini bildirilgan.

Departamentga ko‘ra, Assanj “kompyuter tarmog‘iga bostirib kirish orqali maxfiy ma’lumotlarga ruxsatsiz kirishi mumkin bo‘lgan xakerlarni yollagan”. AQSH Adliya vazirligi Assanj tomonidan olingan ma’lumotlarning e’lon qilinishi “odamlar hayotiga jiddiy tahdid” yaratgan deb hisoblaydi. Departament ma’lumotlariga ko‘ra, AQSH diplomatik yozishmalari e’lon qilinganida “AQSHga maxfiy ma’lumotlarni taqdim etishga qaror qilgan va xavfsizlikka xavf tug‘dirgan jurnalistlar, diniy yetakchilar, huquq faollari va siyosiy dissidentlar” haqida ma’lumotlar tarqatilgan. Departament Assanj “bu odamlarga jiddiy zarar yetkazgan” deb hisoblaydi.

2019 yildan beri avstraliyalik Buyuk Britaniyadagi Belmarsh qattiq rejimli qamoqxonada saqlanayotgan edi, u Londondagi Ekvador elchixonasidan chiqarib yuborilganidan keyin o‘sha yerga joylashtirilgan. Besh yildan ortiq vaqt davomida Vashington Londondan uni Qo‘shma Shtatlarga ekstraditsiya qilishga harakat qildi, biroq Assanj himoyasi bunga yo‘l qo‘ymaslik uchun yangi urinishlar qildi. Assanj Qo‘shma Shtatlarda Amerika tarixidagi eng yirik maxfiy ma’lumotlarni oshkor qilish bilan bog‘liq jinoyatlarda ayblangan. Gap 2010 yildan beri AQSHning harbiy va diplomatik faoliyatiga oid 700 mingga yaqin maxfiy hujjatlarning nashr etilgani haqida bormoqda. Hujjatlarda AQSHning Iroq va Afg‘onistondagi harbiy harakatlari, jumladan, tinch aholining o‘ldirilishi va amerikalik harbiylarning mahbuslarga nisbatan shafqatsiz munosabati haqida ma’lumotlar bor edi. 

Eslatib o‘tamiz, 24 iyun kuni Julian Assanj 5 yil qamoqda o‘tirgan Londonning Belmarsh qattiq tartibli qamoqxonasini tark etgandi.