Oliy Majlis Senatining yigirma ikkinchi yalpi majlisida “2022-yil uchun O‘zbekiston Respublikasining davlat budjeti to‘g‘risida”gi qonuni muhokama etildi, deb xabar bermoqda “Daryo” muxbiri.

Ma’lum qilinishicha, mazkur qonun bilan 2022-yil uchun asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar va konsolidatsiyalashgan davlat budjeti daromadlari va xarajatlarining prognozlari hamda 2023–2024-yillar uchun budjet mo‘ljallari belgilanmoqda.

Ta’kidlanishicha, asosiy e’tibor makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlash, davlat budjeti xarajatlarining samaradorligi va natijadorligi hamda iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirish, investitsiyalar jalb etuvchanlik va ishbilarmonlik faolligini rag‘batlantirishga yo‘naltirilgan soliq siyosatini tatbiq etish maqsadlariga qaratilgan.

Shuningdek, qonunni ishlab chiqishda 2022—2026-yillardagi soliq va budjet siyosatining ijtimoiy yo‘naltirilganini ta’minlash, “natijaga qaratilgan budjet” tizimini joriy etishga va budjet jarayoni ishtirokchilarining mas’uliyatini oshirish tamoyillariga qat’iy rioya qilingan. Qonunda soliq siyosatiga muhim o‘zgarishlar kiritilgan. Bunda yalpi ichki mahsulotda salmoqli ulushga ega ishlab chiqarish sohalarini qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish nazarda tutilgan.

Bunda budjet taqchilligining cheklangan miqdoridan oshishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan qo‘shimcha xarajatlar faqatgina qo‘shimcha daromad manbai mavjud bo‘lganda yoki boshqa xarajatlarni qisqartirish hisobiga amalga oshirilishi nazarda tutilgan. Inflyatsiya darajasining pasayishi tendensiyasi davom etishi va kelgusi yilda u 9 foiz atrofida bo‘lishi prognoz qilinmoqda.

Qonun bilan birinchi darajali budjet mablag‘lari taqsimlovchilar Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjeti, viloyatlar va Toshkent shahar mahalliy budjetlaridan mablag‘ oluvchi quyi tashkilotlarga o‘zlariga ajratilgan budjet mablag‘larining cheklangan miqdorlarining 10 foizgacha qismini Vazirlar Mahkamasining qaroriga asosan yo‘naltirishga haqli ekanligi belgilanmoqda.

Ijtimoiy jihatdan ahamiyatga molik davlat dasturlarini hamda ishlab chiqarish va noishlab chiqarish infratuzilmasini shakllantirishga doir loyihalarni moliyalashtirishni qo‘llab-quvvatlash maqsadida chet el manbalaridan grant asosida ajratilgan mablag‘larning birinchi darajali budjet mablag‘larini taqsimlovchilar uchun ajratilishi belgilangan miqdorlarini ushbu qonunga o‘zgartirish kiritmasdan ko‘paytirish nazarda tutilmoqda.

2022-yilda konsolidatsiyalashgan budjet daromadlari 254,6 trillion so‘m yoki yalpi ichki mahsulotning 30,3 foizi darajasida prognoz qilinmoqda. Davlat budjeti daromadlari 199,5 trillion so‘m yoki yalpi ichki mahsulotning 23,8 foizi miqdorida belgilanmoqda.

Davlat maqsadli jamg‘armalari daromadlari 31,9 trillion so‘m, xarajatlari esa 58,7 trillion so‘m miqdorida rejalashtirilgan.

Qonun bilan ko‘p kvartirali uy-joy fondiga tutash hududlarni ta’mirlash xarajatlari va Uy-joy kommunal xizmat ko‘rsatish vazirligi tizimiga kiruvchi issiqlik ta’minoti tashkilotlarining issiqlik tarmoqlari va qozonxona uskunalarini kapital ta’mirlash xarajatlarini Qoraqalpog‘iston Respublikasi respublika budjeti, viloyatlar viloyat budjetlari va Toshkent shahrining shahar budjetidan moliyalashtirish tartibi joriy qilinmoqda.

Qayd etilishicha, budjetni shakllantirishda mahalliy Kengashlar vakolatlari yanada kengaytirilishi munosabati bilan mamlakatning barcha tumanlarida (shaharlarida) tegishli budjetlar tasdiqlangan umumiy xarajatlarining 5 foizi jamoatchilik fikri asosida shakllantirilgan tadbirlarni moliyalashtirishga yo‘naltiriladi.

Bundan tashqari, tumanlar (shaharlar) budjetlari qo‘shimcha mablag‘larining kamida 30 foizi jamoatchilik fikri asosida shakllantirilgan tadbirlarni moliyalashtirishga ham yo‘naltiriladi. Jumladan, qonunda ochiq budjet, “Fuqarolar tashabbusi jamg‘armasi”ga 1 trillion 553 milliard so‘m miqdorida mablag‘ nazarda tutilgan.

Senatorlarning ta’kidlashicha, davlat budjeti mablag‘laridan adolatli hamda maqsadli foydalanish ustidan parlament va jamoatchilik nazoratini kuchaytirish lozim. Senat a’zolari tomonidan mazkur qonun ma’qullangan.

Avvalroq O‘zbekistonda 2022-yil aholi jon boshiga YaIM 2,1 ming dollar bo‘lishi rejalashtirilgani, O‘zbekistonda jismoniy shaxslardan olinadigan mol-mulk solig‘i 2022-yilda qanchaga oshirilishi mumkinligi to‘g‘risida xabar berilgandi.