Yevropa Ittifoqi Ukrainaga 'favqulodda oʻta muhim materiallar' boʻyicha kelishuv taklif qildi, dedi Yevropa komissari Stefan Sejourne. U bu taklifni 24-fevral kuni Kiyevga tashrifi chogʻida Ukraina rasmiylariga yetkazgan.

Oʻz navbatida, Ukrainada AQSH bilan yaqin orada kelishuvlarga erishish haqida gapirishmoqda. Bu orada Rossiya, shuningdek, Vashington bilan noyob yer osti qazilmalari boʻyicha hamkorlik qilishga tayyorligi maʼlum boʻldi. Bu haqda prezident Vladimir Putin Donald Tramp Rossiya Federatsiyasi resurslariga qiziqish bildirganidan keyin maʼlum qildi. Xoʻsh, ayni paytgacha Ukraina minerallarini qayta taqsimlash boʻyicha nimalar maʼlum?

'Oʻyin'ga Yevropa Ittifoqi kirmoqchi

Noyob tuproq metallari boʻyicha Ukraina ' AQSH kelishuvi boʻyicha munozaralar davom etayotgan bir paytda Yevropa Ittifoqi Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiyga oʻz taklifini kiritdi. 24-fevral kuni Kiyevga tashrifi chogʻida sanoat strategiyasi boʻyicha Yevropa komissari Stefan Sejourne Yevropa Ittifoqi Kiyev bilan foydali qazilmalarni qazib olish sohasida hamkorlik qilishga tayyorligini maʼlum qildi.

'Yevropa uchun zarur boʻlgan 30 ta asosiy materialdan 21 tasini Ukraina oʻzaro manfaatli hamkorlik doirasida taqdim etishi mumkin', deb tushuntirdi u.

Sejournega koʻra, AQSH bilan kelishuvdan farqli oʻlaroq, yevropaliklar bilan kelishuv 'magʻlubiyatsiz kelishuv' boʻladi.

'Yevropa taklif qilayotgan qoʻshimcha qiymat shundan iboratki, biz hech qachon oʻzaro manfaatli boʻlmagan bitimni soʻramaymiz', ' dedi Yevropa komissari.

Avvalroq, Yevropa kengashi prezidenti Antonio Kosta Ukrainaning 'Obщyestvennoye' nashriga bergan intervyusida Yevropa Ittifoqi davlatlari koʻrsatilayotgan yordam evaziga Ukrainadan tabiiy resurslar talab qilmasligini maʼlum qilgandi.

'Yevropa Ittifoqi soʻnggi uch yil davomida Ukrainani qoʻllab-quvvatlovchi katta donor boʻlib kelmoqda va biz buni Ukraina uchun, ukrainaliklar uchun, shuningdek, Yevropa xavfsizligi uchun qilamiz va biz Ukrainaning hech qanday tabiiy resurslarini qaytarib olmaymiz', deb tushuntirdi u.

Amerikaliklar bilan noyob tuproq metallari boʻyicha kelishuv haqida gapirar ekan, Kosta Ukrainani 'oʻz hududini boshqarish va xalqaro miqyosda muzokaralar olib borish uchun suveren huquqqa ega' mustaqil davlat dedi.

Tramp Ukrainadan nimani xohlaydi?

AQSH prezidenti Donald Tramp fevral oyida sobiq davlat rahbari Jo Bayden maʼmuriyati tomonidan Ukrainaga koʻrsatilgan yordam masalasini koʻtargan edi. Respublikachining soʻzlariga koʻra, Qoʻshma Shtatlar jami 500 milliard dollar ajratgan. Bu Ukraina bilan mineral resurslar boʻyicha kelishuv doirasida amalga oshirilishi mumkin, deb hisoblaydi u.

Hujjatning birinchi loyihasi Ukraina rasmiylari tomonidan rad etilgan. Vladimir Zelenskiy hujjatda mamlakat xavfsizligi kafolatlari haqida biror soʻz yoʻqligini tushuntirdi. Tramp Ukraina prezidentini keskin tanqid qildi va Kiyevdan noyob tuproq metallaridan koʻproq narsani talab qila boshladi. Shundan soʻng u 'Biz noyob tuproq metallari va neftni soʻraymiz, hamma narsani olamiz', dedi.

Bunga javoban Ukraina Tramp hisob-kitoblarining toʻgʻriligiga shubha bildirdi (ular Kiyev 500 milliard dollar qarzdor boʻla olmaydi, chunki AQSHdan koʻrsatilgan yordam miqdori 100 milliard dollarni tashkil etgani haqida xabar berishdi). Zelenskiy AQSH oldidagi qarzlarini tan olishdan bosh tortdi va mamlakat grant shaklida yordam olganini aytdi.

'Men hatto 100 milliard dollarni ham tan olmayman, biz prezident Bayden bilan bu grant ekanligiga kelishib olgandik! Grant bu majburiyat emas... Men ukrainaliklarning 10 avlodi toʻlaydigan biror narsaga imzo chekmayapman', deb tushuntirdi u.

'The Economist' gazetasi maqolasiga koʻra, foydali qazilmalar borasida kelishuv boʻyicha muzokaralar boshlanganidan beri Vashington Kiyevga kelishuvning uchta variantini taklif qilgan. Ular 'yomon', 'variantlarning eng yaxshisi' va 'halokatli', deya tavsiflangan.

Nashrning ukrainalik manbalari kelishuvning 'halokatli' versiyasi Zelenskiyning kelishuvning oldingi versiyalarini rad etgani uchun 'jazo sifatida' taklif qilinganini taxmin qilmoqda. Nashrning yozishicha, kelishuv parametrlari muhokamasi davom etmoqda, ukrainalik rasmiylardan biri 'The Economist' bilan suhbatda 'bular muzokaralar emas, balki tovlamachilik' ekanini aytdi.

Biroq 23-fevral kuni Tramp tomonlar kelishuv boʻyicha kelishib olishga yaqin ekanini maʼlum qildi.

'Deyarli barcha asosiy tafsilotlar kelishib olindi. Hujjatni imzolashni boshlash uchun ularni imkon qadar tezroq yakunlash niyatidamiz', ' deya tasdiqladi Ukraina bosh vazirining Yevropa va Yevroatlantika integratsiyasi boʻyicha oʻrinbosari, adliya vaziri Olga Stefanishina.

AQSH Rossiya resurslaridan ham manfaatdor

24-fevral kuni Fransiya prezidenti Emmanuel Makron bilan uchrashuvda Tramp Qoʻshma Shtatlar Rossiyaning noyob yer metallarining katta zaxiralari va boshqa 'juda qimmatli resurslar'dan manfaatdor ekanini aytdi.

'Ularda biz foydalanishi mumkin boʻlgan juda qimmatli narsalar bor va bizda ular foydalanishi mumkin boʻlgan narsalar bor', dedi u.

Shu fonda Rossiya prezidenti Vladimir Putin kechki payt noyob tuproq metallari sanoatini rivojlantirish boʻyicha yigʻilish oʻtkazdi. Uning soʻzlariga koʻra, bu boradagi loyihalarga xorijiy hamkorlar, jumladan, AQSH ham jalb etilishini istisno etmaydi.

Putin Krasnoyarsk oʻlkasida Amerika kompaniyalarini jalb qilishi mumkin boʻlgan alyuminiy qazib olish loyihasini ishga tushirish haqida oʻylashni taklif qildi.

'Dastlabki hisob-kitoblarga koʻra, u bugungi narxlarda taxminan 15 milliard dollarga teng edi yoki boʻladi. Lekin biz bu haqda oʻylab koʻrishimiz mumkin', dedi Putin.

Putin, shuningdek, Rossiya AQSHga 2 million tonna alyuminiy yetkazib berishga va Rossiya Federatsiyasi hududida resurs qazib olish boʻyicha qoʻshma ishlarni boshlashga tayyorligini aytdi, davlat rahbarining fikricha, bu jahon narxlarini barqarorlashtiradi.

'2017-yilda biz AQSHga alyuminiyning 15 foizini yetkazib berdik. Umuman olganda, AQSH alyuminiyning 60 foizini oʻzi ishlab chiqaradi va 40 foizini import qiladi. Bugungi kunda asosiy import qiluvchi Kanada hisoblanadi. Agar ishlab chiqaruvchilarimizga bozor ochishga qaror qilinsa, biz ularga 2 million tonna sotishimiz mumkin', ' dedi Rossiya yetakchisi.

Uning qoʻshimcha qilishicha, Rossiya Donbass va Novorossiyada noyob tuproq metallari boʻyicha xorijiy hamkorlar, jumladan, amerikaliklar bilan hamkorlik qilishga tayyor.