Bilasizmi, dadil va realist insonlar yuqoridagi «standart»larni eshitib, beixtiyor kulgiga beriladi. O‘ziga yetarlicha baho bera olmaydiganlar esa ushbu talablarga qattiq yopishib oladilar. Ular uchun atrofdagilarning e’tibori birinchi o‘rinda turadi. Hamma kabi bo‘lish – qulay, albatta, lekin, o‘zligingiz qayoqqa ketdi?!

O‘zlikni anglash qanday bo‘ladi? Bu jarayon, eng avvalo, kishining hayotda o‘zi uchun yaratgan qadriyatlari bilan shakllanadi. Avval oilada, so‘ngra jamiyatda munosabatga kirishgan kishi borki, ma’lum qadriyatlar asosida yashaydi, harakatlanadi. Bu qadriyatlar esa kishining o‘ziga nisbatan bahosi, yashash tarzi, oilaviy an’analar va kundalik odatlarni o‘z ichiga oladi. 

Mutaxassislarning aytishicha, oilada farzandlarga ota-ona mehri va e’tiborining yetishmasligi o‘zini sevmaslik, o‘zgalar fikriga qaramlik yuzaga kelishiga sabab bo‘lar ekan. Odatda ruhan sog‘lom ota-onalar farzandlarini jonlaridan ortiq sevadi. Biroq ularda farzand psixikasiga ta’sir o‘tkazuvchi shaxsiy kamchilik va muammolar bo‘lishi ehtimoldan xoli emas. Masalan, o‘ta e’tiborli onalar farzandlariga kuniga yuz martadan qo‘ng‘iroq qilib qa­yerdaligi, nima bilan bandligini so‘rashi mumkin. Asabiy ota-onalar esa stress va turli og‘ir vaziyatlari alamini farzand­laridan oladi. Qonun va taqiqlar kayfiyatga qarab kundan-kunga o‘zgarib boraveradi. Balog‘at davrida bola ushbu omillarga javoban yig‘lashi, achchiqlanishi mumkin, ammo uning ongida «men ota-onam mehriga, muhabbatiga loyiq emasman» degan fikr uyg‘onadi. Xuddi mana shundan keyin o‘zini sevmaslik «kasal»i boshlanadi.

Eshitishni o‘rganing!

Agar muammoingiz mukammallikka intilish bo‘lsa, eslab qoling, mukammal narsalarning o‘zi yo‘q. Begonalarning xohish-istaklarini bajarish o‘rniga, o‘zingizni tinglashni o‘rganing. O‘zingizga qarshi bormaslikka intiling. Barini kichik narsalardan boshlang. Bu borada sizga kitob mutolaasi yoki sayohat qilish yaxshi yordam beradi. Eng muhimi, hayotda o‘zgalarning hayot tarzini yoki odatlarini o‘zlashtirmasligingiz uchun o‘z qadriyatlaringizni yarating. 

Mavlono Jaloliddin Rumiyning shunday o‘giti bor: «Hamma zohirga bezak bermoqqa kirarkan, sen botinga bezak bermoqqa shoshil». Zero, botini go‘zal kishi o‘zini yaxshiroq taniydi. Atrofdagi fikr va nayranglarga aldanishdan ehtiyot bo‘ladi. Muhimi, uning maqsadlari aniq, yo‘li ravon bo‘ladi. Bunday kishilar jamiyatni faqat oldinga tortadi. 

Feruza RAHMONQULOVA.