O‘zbek tili turkiy tillar tarkibida shakllangan. Turkiy tillar esa yapon, quriya tillari ham mansub bo‘lgan Oltoy bobo tilining ajralmas qismi bo‘lgan. Bugungi kunda turkiy til zaminida so‘zlashayotgan millatlar soni yigirmadan ortiq. 

Avvalgi zamonlarda, qozoq, qirg‘iz, turkman, ozarbayjon, uyg‘ur, qoraqalpoq tillari alohida-alohida millatlar nomi bilan atalmagan. Bu tillar so‘zlashayotgan aholi ham, til ham turk – turkiy deb yuritilgan. Keyinchalik davlatlararo chegaralar keskinlashgandan keyin millatlar ham, yurtlar ham ajralgan. Xususan, o‘zbek tilimiz hatto Alisher Navoiy yashagan davrda turkiy deb yuritilgan. Yigirmanchi asrda O‘zbekiston degan davlat paydo bo‘lgandan so‘ng olimlarimiz Alisher Navoiy ijodiga oid asarlar o‘zbek tilida yozilganini isbotlashdi. Bu qarorga kelishda shoirning turkiyda ko‘p asarlar yozgani holda so‘zlarni qo‘llashi, jumla tuzishda muayyan uslubga amal qilishi; «qaro ko‘zim», «avvalgilarga o‘xshamas», kabi so‘z birikmalaridan foydalanishi aynan o‘zbek tilida amal qilinadigan qoidalar bilan uzviy bog‘liq ekani muhim ahamiyat kasb etdi. Alisher Navoiyning bevosita o‘zbek tilida ijod qilganini uning zamondoshi Zahiriddin Muhammad Bobur ham o‘zining «Boburnoma» asarida qayd qilgan. Xususan, Bobur o‘z ona shahri Andijon haqida yozar ekan, aholisini ta'riflab: «Shahr va bozorisida turkiy bilmas kishi yo‘qtur. Ani uchunki, Mir Alisher Navoiyning musannafoti bovujudkim, Hirida nash'u namo topubtur, bu til biladur», deydi.

Omonulla MADAYEV.