1961-yilning 12-aprel kuni fazogir Yuriy Gagarin insoniyat tarixida kosmosga birinchi parvozni amalga oshirdi. U «Vostok» fazoviy kemasida «Boyqo‘ng‘ir» kosmodromidan parvoz qilib, 1 soatu 48 daqiqada Yer sayyorasini bir marta aylanib chiqqan, Koinotga parvozi uchun unga Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni berildi. 

BMT Bosh Assambleyasining 2011-yil 7-apreldagi rezolyutsiyasi bilan mazkur sana Butunjahon aviatsiya va kosmonavtika kuni sifatida dunyo miqyosida nishonlanib kelinmoqda. 

O‘zbekiston ham kosmonavtika rivojiga sezilarli hissa qo‘shgan. Jumladan, Qozog‘istondagi «Boyqo‘ng‘ir» kosmodromi qurilishida o‘zbeklar faol ishtirok etishgan. U yerga respublikamizdan aloqa­chilar, quruvchilar va boshqa mutaxassislar yuborilgan. 

Shu o‘rinda fazogir Vladimir Jonibekov haqida ham to‘xtalib o‘tish joiz. U 1942-yil 13-mayda hozirgi Toshkent viloyatining Bo‘stonliq tumanidagi Iskandar qishlog‘ida dunyoga kelgan. Otasi harbiy, onasi hamshira bo‘lgan. «15 yoshga kirganimda ilk bora samoga sun’iy yo‘ldosh uchirildi. Shu ondayoq menda koinotga uchish orzusi paydo bo‘lgandi» – deb eslaydi V. Jonibekov o’z xotiralarida. Bo‘lajak fazogir, fizika, astronomiya fanlari va rassomchilik san'atiga qiziqqan. Barcha fanlarni puxta o‘zlashtirib, maktabni oltin medalga bitirgan. 1953-1958-yillari Toshkentdagi IIVga qarashli Suvorov nomidagi harbiy bilim yurtida ham o‘qigan. 

V. Jonibekov besh marta fazoda bo‘lgan (barcha parvozlarini umumiy hisoblaganda, kosmosda 145 kun 15 soat 58 daqiqa 29 soniya) o‘zbekistonlik birinchi kosmonavt hisoblanadi. U eng uzoq davom etgan – beshinchi parvozi (1985-yil 6-iyun – 26-sentabr)da «Soyuz T-13» kemasi kapitani sifatida «Salyut-7» orbital stansiyasi ustidan nazoratni tiklash uchun yuborilgan va 115 sutkada ortga qaytgan. Ta’kidlash kerakki, u ilk koi­notga ko‘tarilishini 1978-yil 10–16-yanvar kunlari amalga oshirgandi. Ikki bor Sovet Ittifoqi Qahramoni bo‘lgan 

V. Jonibekovga 1985-yili «aviatsiya general-mayori» unvoni berilgan. O‘z nomini manguga muhrlagan fazogir intervyularining birida O‘zbekistonda mashhur bo’lgan g‘o‘zaning ikki xil navlari urug‘ini fazoda ekib, tuproqni yorib chiqqan 20 ta urug‘ni ko‘ksiga solib olib tushganligini ham ta’kidlagan. 1985-1990-yillarda O‘zbekiston SSR Oliy Sovetining deputati sifatida ham faoliyat yuritgan. Koinotdagi 3170-sonli kichik sayyora uning nomi bilan ataladi.

1984-yilda Toshkentdagi «Kosmonavtlar» metro bekati yonida tirik afsona Vladimir Jonibekovning haykaltarosh Yakov Shapiro tomonidan yaratilgan bronza byusti o‘rnatilgan. Tabarruk 80 yoshga to‘lishi munosabati bilan esa u 2022-yilda O‘zbekiston Prezidentining farmoniga muvofiq «Do‘stlik» ordeni bilan mukofotlangan. 

Bugungi kunda V. Jonibekov Rossiyaning Moskva viloyatida istiqomat qiladi va O‘zbekistonga tez-tez kelib turadi. Sirdaryo viloyati Shirin shahridagi maktablardan biriga ham Vladimir Jonibekov nomi berilgan.

Abror POYONOV tayyorladi.