Tadbirkorlar va ishbilarmonlar harakati – O'zbekiston Liberal demokratik partiyasi mamlakatda tom maʻnoda iqtidordagi partiya hisoblanadi. 2003 yilda tashkil topgan partiya mana 18 yildirki, saylovlarda muvaffaqiyatli ishtirok etib kelmoqda. 2007, 2015 va 2016 yillarda o'tkazilgan Prezident saylovlarida aynan O'zLiDeP ko'rsatgan nomzod g'alabaga erishgan. Shuningdek, ushbu partiya Oliy Majlis Qonunchilik palatasida eng ko'p deputatlik o'rniga (35%) ega partiya sanaladi.

O'zbekiston Respublikasi Prezidenti sayloviga ham oz qoldi. Xo'sh, bu safar O'zLiDePning saylovda ishtiroki qanday bo'ladi? Partiyaning nomzodi kim? Amaldagi Prezident Shavkat Mirziyoyev nomzodi ilgari surilishi ehtimoli bormi? Partiya Ijroiya qo'mitasi raisi Aktam Haitov bilan suhbatda ushbu savollarga javob topasiz.

Aktam Haitov bilan eksklyuziv intervyuni yuqoridagi videopleyerda yoki QALAMPIR.UZ’ning ЁuTube’dagi sahifasida tomosha qilishingiz mumkin.

Qamariddin Shayxov, jurnalist: —  Aktam aka, xush kelibsiz. Saylovga tayyorgarlik qanday ketyapti? Bu muhim jarayon va uning muhimligi shundaki, biz birinchi marta amaldagi Prezidentning besh yillik faoliyatiga baho beramiz va keyingi saylovlarni o'tkazamiz. Chunki 27 yil davomiida saylovlarda aynan bir shaxsni ko'rib kelganmiz. Bu safar esa boshqacha jarayon kutilmoqda.

Aktam Haitov, O'zLiDeP raisi: — Rahmat, Qamariddin aka. O'zLiDeP o'zining 17 yillik faoliyati davomida saylovlarda faol va muvaffaqiyatli ishtirok etib kelmoqda. Ham Prezidentlik saylovlarida, ham Bosh vazir nomzodini ko'rsatish-da. Gapning qisqasini aytganda, bu yilgi saylov mutlaqo boshqacha bo'ladi. Oldingi saylovlar dekabr oyining oxirgi haftasida o'tkazilardi. Bu yil qonunchilik tashabbusi bilan oktyabr oyining 24 sanasiga belgilandi. Buning yaxshi tomoni shundaki, xalqimizga qulayroq sharoit yaratib berildi. Aynan meva-cheva pishgan payti, oltin kuzda, qattiq sovuq bo'lmagan paytda, bemalol o'zi istagan nomzodga ovoz berish imkoniyatiga ega. O'tgan besh yillik davrga baho berib, xalqimizning oldida olgan masʻuliyatimizni sarhisob qiladigan paytimiz ham kelmoqda.

Q.Sh.: — Boshqalardan ko'ra sizlarga og'irroq bu davr.

A.H.: — Buni to'g'ri aytdingiz. Sababi, faqatgina O'zLiDeP o'z nomzodi, nomzod tomonidan ishlab chiqilgan Harakatlar strategiyasi uchun javobgarlikni o'z zimmasiga olgan partiya. Rahmat ham, "kamchilik"lar ham bizning manzilimizga keladi.

Q.Sh.: — Albatta, kamchiliksiz ish bo'lmaydi. Masalan, Harakatlar strategiyasi bo'ladimi, yoki O'zLiDePning saylovoldi dasturida ko'rsatilgan masalalar bo'ladimi, biz ularni hammasini to'la-to'kis bajarildi, deb ayta olmaymiz. Chunki bu ison omili bilan bo'ladigan jarayon. Qolaversa, besh yillik faoliyatining oxirgi bir yarim yili pandemiya sharoitiga to'g'ri keldi. Bu ham qaysidir maʻnoda faoliyatning taʻsirchanlik doirasini qisqartirdi.

A.H.: — To'g'ri, saylovoldi dasturiga kiritilgan aksariyat tadbirlar ortig'i bilan bajarilganini xalqimiz sezib turibdi. Oxirgi to'rt yarim yilda amalga oshirilgan o'zgarishlarni sanaydigan bo'lsak, juda ko'p. Shulardan bittasi – matbuot erkinligi. Partiyamiz raislari qachon sizga o'xshagan jurnalistlarga, blogerlarga yoniga kelib, axborot berib, o'rtoqlashgan? Buni siz ham, biz ham eslolmaymiz. Nimaga? Biz Yangi O'zbekiston deyapmiz. Bu ham ochiqlikning bir dalilidir.

Ikkinchidan, boshqa sohalarda ham hozir fuqarolarimiz o'z muammolarini ochiq-oydin, ro'y-rost aytishga ulgurdi. Birinchi o'rinda qilingan eng kata ish Xalq qabulxonalarining tashkil etilgani bo'ldi. Shu orqali xalq bilan to'g'ridan to'g'ri muloqot yo'lga qo'yildi. Hozirga amalga oshirilgan o'zgarishlarni 25-30 yil bilan taqqoslaydigan bo'lsak, har bir yili 5-10 yilga tatiydi. Lekin, muammolar ko'p. Hozir mana shu muammolar ustida ishlayapmiz. Chunki bizning partiya boshqa partiyalardan farqli ravishda, tadbirkorlar va ishbilarmonlar harakati. O'zLiDeP siyosiy maydonda hozirgi islohotlarni davom ettirish tarafdori.

Q.Sh.: — Aktam aka, hozir sizdan ham ijro hokimiyati organlari rahbarlaridan eshitgan gapimizni eshityapmiz. Bu: "Bundan besh yil avval shunday gaplashib o'tirolarmidik?!" yoki "Qaysidir partiya rahbari sizga kelib intervyu berganmi?". Albatta, bunday bo'lmagandi. Lekin aslida men sizdan O'zLiDeP rahbari sifatida boshqacha fikr kutgandim. Nima uchun? Chunki, bo'lmaganda ham ayb yoki xato kimda?! Chunki 2007 yilda va 2015 yilda bo'lib o'tgan Prezidentlik saylovida ham sizning partiyangiz ko'rsatgan nomzod g'alabaga erishgan. Yoki aytaylik, Parlament saylovlarida ham, bundan oldin bo'lib o'tgan Oliy Majlis Qonunchilik palatasiga va mahalliy kengashlarga saylovlarda ham sizning partiyangiz ketma-ket yuqori o'rinlarni egallab kelgan. Buni talab qilish, so'rash, oshkoralikni taʻminlash shu partiyaning bevosita va bilvosita vazifasi emasmi?

A.H.: — Juda to'g'ri aytyapsiz. Bu bitta yo'nalish. Beshta yo'nalishni oladigan bo'lsak, sud-huquq tizimida juda katta o'zgarishlar… Mulk erkinligi. Bizning eng katta shiorimiz – bu mulk erkinligi.

Q.Sh.: — Lekin sud-huquq tizimidagi 2016 yilgacha bo'lgan birorta o'zgarishlar tan olinmadi va ko'p qoralandi. Sud-huquq tizimi sizning nomzodingiz – Shavkat Mirziyoyev tomonidan "botib" ketgani aytildi?!

A.H.: — Bu narsa vaqt talab qilyapti. Bu jarayon odamlarimiz bilan birgalikda bo'lyapti.

Q.Sh.: — Nima uchun sizning eski nomzodingiz Islom Abdug'aniyevich Karimovning 2007 yildan 2016 yilgacha sud-huquq tizimi va oshkoralik bo'yicha olib borgan faoliyati partiya tomonidan tahlil qilinmagan?

A.H.: — U davrning ham tahlili bo'lgan. U davrning ham qoniqqan va qoniqilmagan masalalari bo'lgan. Bu davrda ham qilingan ishlar bor, qilinadigan ishlar bor. Qilingan ishlarga nisbatan qilinayotgan ishlarimiz ko'p.

Masalan, nima uchun biz erkinlik deyapmiz? Partiyamiz erkinlashtirish tarafdori bo'lgan partiya. Maqsadimiz – barcha sohalarini liberallashtirish. Mana shundan kelib chiqib mulk erkinligi, matbuot erkinligi haqida gapiryapmiz. Sud-huquq tizimini takomillashtirish, fuqorolik jamiyatini rivojlantirish bizning eng ustuvor vazifalarimizdan. Bu bir kunda paydo bo'ladigan jarayon emas.

Bu yil biz O'zbekistonimizning 30 yilligini nishonlaymiz. Bu kichik davr emas. Bu davrda ko'p-ko'p sohalarda ijobiy o'zgarishlar bo'lgan. Shuningdek, kamchiliklarimiz ham yetarli. Eng katta siyosatimiz –  odamlarni rozi qilish. Odamlarimiz qachon rozi bo'ladi? Qachonki, o'zining hayotida o'zgarish sezsa.

Q.Sh.: — Partiya 2007 yildan 2016 yilgacha bo'lgan davrda Prezident Karimovning faoliyatidan nomzodi o'laroq rozi bo'lganmi?

A.H.: — Biz bugun haqida gaplashaylik. O'tgan 2017-2021 yillardagi dastur haqida gaplashaylik. Shu besh yillik davrda qilinayotgan o'zgarishlar haqida gaplashaylik.

Q.Sh.: — Rozimisizlar? Partiya o'laroq o'zingiz ko'rsatgan nomzodning faoliyatini qanday baholaysiz?

A.H.: — Bizning saylovoldi dasturimiz 2017-2021 yillarga O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning Harakatlar strategiyasida o'z aksini topgan. Harakatlar strategiyasining aksariyat bandlarini bugun barcha bilyapti. Xalqimizga xonadon bag'ishlash, uning og'irini yengil qilish, kambag'allikdan chiqarish, mulk qatlamini himoya qilish, korruptsiyaga qarshi kurashish, sud-huquq tizimini tashkil qilish, tadbirkorlarning rivojlanishi uchun imkoniyat berish, yoshlarni qo'llab-quvvatlash, ayollarimiz masalalarini ko'tarish bo'yicha qilinayotgan ishlar – bu partiyamiz dasturidagi asosiy ishlar hisoblanadi. Bularning aksariyati bajarilyapti. Lekin shu bilan birga hayot bugun oldimizga yanada kattaroq masalalarni qo'yyapti. Bu odamlarimizning hayotini yaxshilash bo'yicha. Biz o'z dasturimizda 2030 yilgacha, 2050 yilgacha bo'lgan maqsadlarni belgilaganmiz. Biz O'zbekistonni dunyoning 50 ta rivojlangan mamlakatlari qatoriga kiritish bo'yicha vazifa olganmiz. Hisob-kitobi jon boshiga to'g'ri keladigan daromad bo'yicha ham, yashash sharoiti bo'yicha ham, taʻlim ko'rsatgichlari bo'yicha va indekslar bo'yicha ham bizning oldimizda juda katta vazifalar turibdi.

Bugun bizning oldimizda qanday vazifalar ko'ndalang turibdi? O'sha masalalarni biz chuqur tahlil qildik. O'zimizning elektoratimizni qiynayotgan masalalar nimadan iborat? Birinchi navbatda, tadbirkorlarimizni qaysi masala qiynayapti? Bugun tadbirkorlarimizni qiynayotgan narsa bu kredit masalasi, yer masalasi va qonunchiligimizni takomillashtirish. Shuning uchun biz bu yilgi dasturimizda ham tadbirkorlik kodeksini ishlab chiqish masalasini alohida qo'yganmiz. 2019 yilgi saylovoldi dasturimizda asosiy masala: biz ishchi guruhlar tuzdik, uni birgalikda pishitdik va bugungi kunda uni loyiha shakliga keltirdik. 4000 dan ortiq hujjatlarni Adliya vazirligi, Biznes ombudsman, Savdo-sanoat palatasi va boshqa idoralar bilan birgalikda tahlil qilib, tadbirkorlarimiz uchun qulay bo'lgan Qonunchilikni yaratdik.  Mana uch-to'rt yildan beri tadbirkorlarimiz tekshirish degan balodan qutuldi, desak bu ham to'g'ri bo'ladi. Bu ham tadbirkorlarimizning erkin nafas olishiga sharoit.

Q.Sh.: — Yaqinda xonanda Jahongir Otajonov o'zining siyosatdan ketganini eʻlon qildi. Bundan avval u siyosatga kirib, aynan sizning partiyangiz nomzodi tomonidan amalga oshirilgan islohotlarni keskin tanqid qilgan. Partiyaning rahbari sifatida Jahongir Otajonovning siyosiy faoliyatiga qanday baho berasiz, agar u siyosiy faoliyat bo'lgan bo'lsa?

A.H.: — Siz uning siyosiy faoliyati bor deb hisoblaysizmi?

Q.Sh.: — Men shuni sizdan so'rayapman...

A.H.: — Fikrimiz bir joydan chiqyapti. Demak…

Q.Sh.: — Men xulosa bermadim.

A.H.: — Yo'q! Xulosa sizdan chiqyapti.

Q.Sh.: — Men xulosa qilmayapman. Agar sizningcha, siyosiy faoliyat bo'lgan bo'lsa, deyapman. Men xulosa bermadim, chunki menga sizning fikringiz qiziq. Mening fikrim tomoshabinlar uchun qandaydir etalon bo'lishini xohlamayman.

A.H.: — Mana, siz o'z savolingizni javobini ham aytib o'tdingiz-da! Siz ham, men ham bir paytning o'zida O'zbekiston fuqarosi sifatida saylovchimiz. Bu yurtning taqdiriga hyech birimiz befarq emasmiz. Mamlakatning taqdirini hal qiladigan, odamlarning orzu-umidlarini amalga oshira oladigan siyosiy lider kerak. Biz bu siyosiy liderning qilayotgan ishlarini ko'rib, bilib, xalqimizni rozi qilish uchun birlashganmiz. Bizning partiyamiz siyosiy maydonda ham o'zining nomzodi orqali mana shu ishni qilishga qodir bo'lgan partiya, deb hisoblaymiz. Shunday ekan, sizning savolingizning javobi borligini hisobga olib, bunga to'xtalib ham o'tirmayman.

Q.Sh.: — Siz partiya rahbari o'laroq uni siyosatchi sifatida qabul qilasizmi?

A.H.: — Men partiya rahbari o'laroq uni siyosatchi sifatida biror joyda siyosiy fikrini, qarashlarini yoki o'z yo'nalishini eshitmadim ham, ko'rmadim ham. Agar siz ko'rgan bo'lsangiz, bilmadim! Lekin har bir inson fuqaro sifatida o'z fikrini, u yoki bu jarayonlarga munosabat bildirishi, qaysidir masalaga roziligini, qaysidir masalaga noroziligini aytishi mumkin. U kishi ham fuqaro sifatida o'zining maʻlum bir darajadagi fikrlarini aytgan bo'lishi mumkin.

Q.Sh.: — Tanqidlarga qanday qaraysiz?

A.H.: — Kimning "adres"iga tanqid bo'lmaydi?! Kimki, umuman ishlamagan bo'lsa. Ish ketayotgan joyda kamchilik bor, muammo bor. Bugungi hayotdan qoniqib, ertangi kunga intilish bor. 5485 ta muammoli masalalarni joylarda o'rganib, shular bo'yicha hozir o'zimizning yangilangan dasturimizni ishlab chiqyapmiz. O'sha muammoli masalalar ichidan istalganini olib, tanqid qilish mumkin. Kamchilik bor.

Q.Sh.: — Termiz Davlat universitetining sobiq rektori Xidirnazar Ollaqulov ham bir necha marta o'z partiyasini tuzish hamda o'z nomzodini prezidentlikka qo'yish tashabbusi bilan chiqdi. Bundan xabaringiz bor, albatta. O'zLiDeP bunga qanday qaraydi? Nima uchun O'zLiDeP ana shunday siyosiy chiqishlar bilan ommani junbushga keltirayotgan, ammo bugun partiya tuzish imkoniyati nisbatan kamroq bo'lgan yoki saylovgacha vaqti va imkoniyati yetmayotgan odamlarni o'z safiga qo'shish ustida bosh qotirmaydi? Agar bosh qotirilgan bo'lsa, ular bilan muloqot qilib ko'rdingizmi? Aytaylik, Jahongir Otajonov yoki Xidirnazar Ollaqulov bilan?

A.H.: — Agar sizni shu ikki nomzod qiziqtirayotgan bo'lsa…

Q.Sh.: — Va ularning tarafdorlari...

A.H.: — Unda men o'z fikrimni aytay. Birinchidan, O'zbekistonning qonunchiligi bor.

Q.Sh.: — Ular hali nomzod emas!

A.H.: — Qonunchilik bor. Ular nomzod emas va nomzod bo'lishga asosi ham yo'q. Agar shu ikkita o'zini siyosatda siyosatchi deb hisoblaydigan, agar hisoblashga loyiq bo'lsa, insonlar haqida gapirayotgan bo'lsangiz, ikkinchisi bo'yicha shuni aytishim mumkinki, bizda partiya tuzish uchun qonun doirasida ruxsat berilgan. Kecha bitta deputatimiz Moldovaga borib keldi. Uning aytishicha, bitta kichkina mamlakatda 65 ta partiya bor ekan. Uni kichkina desak, balki noo'rin bo'lar. Yoki, Qirg'izistonda qancha partiya bor deb o'ylaysiz?

Q.Sh.: — Oxirgi saylovda o'ndan ortiq partiya ruxsat ololdi.

A.H.: — U yerda partiyalar soni 200 dan ortiq ekan. 23 tasi kirgan ekan.  Siyosatda o'z haqiqiy elektoratiga ega bo'lgan va saylovchilari soni ko'p bo'lgan uchta, to'rtta partiyalar o'z ishi va dasturi bilan kiradi-da! Agar siyosatda o'zi siyosatchi deb hisoblaydigan partiyalar albatta, o'ziga kerakli elektoratni to'plash uchun harakat qilishi kerak. Bu masalada biz liberalmiz. Agar gap partiyalar ko'payishi ustida ketsa ham bunga bizning hyech qanday xavotirimiz yo'q. Xalq o'z tanlovini aytadi. Siz aytgan insonlar haqida gap ketganda, ular uchun ham Qonunchilikda hyech qanday cheklov yo'q.

Q.Sh.: — Saflaringizga qo'shishingiz mumkinmi?

A.H.: — Kimni safiga?

Q.Sh.: — O'zLiDePning safiga.

A.H.: — Agar ular O'zLiDeP g'oyalarini qabul qilsa, unga sodiq bo'lsa, shu g'oyani tanlasa, partiyaga kirish ixtiyoriy-ku.

Q.Sh.: — Taklif qilmadingizmi?

A.H.: — Men nima uchun ularni taklif qilishim kerak?

Q.Sh.: — Balki hozir g'oyalari ish berar. Masalan, ular gapirganda, saylov dasturini nazarda tutishyapti. Aytaylik, Xidirnazar Ollaqulov...

A.H.: — Fuqaro sifatida o'z taklifini berishi mumkin, o'z fikrini aytishi mumkin. Marhamat, o'z fikrlarini va takliflarini biror joyda eʻlon qilishsin. Agar kimningdir taklifi bo'lsa. Lekin bizning o'z elektoratimiz, g'oyalarimiz, o'z ekspertlarimiz va o'zimizning bir milliondan ortiq aʻzolarimiz bor. Biz hyech kim uchun safimizni yopganimiz yo'q. Bizning g'oyamizga mos bo'lgan, bizning g'oyamizga sodiq bo'lgan, O'zbekistonning ertangi kuni uchun kurashishga tayyor bo'lgan fuqarolarni biz o'z safimizga qabul qilyapmiz. 2016 yilgi saylovda safimizda 400 ming nafar aʻzo bo'lgan bo'lsa, bugun bizning safimizga yana 600 ming kishi qo'shildi.

Men o'ylaymanki, O'zLiDeP uning g'oyalariga sodiq bo'lgan insonlarni bundan keyin ham o'z safiga qo'shishda davom etaveradi.

Q.Sh.: — Oldinda Prezidentlik saylovi turibdi. Yuqorida tayyorgarlik haqida gaplashdik. Saylovda nomzod kim?

A.H.: — Saylov uchun nomzodni sʻyezd tayinlaydi. Sʻyezdgacha esa Siyosiy kengashimiz bor. Men Ijroiya qo'mitasi raisiman. Saylov rasman eʻlon qilingandan keyin Ijroiya qo'mitasi Siyosiy kengash chaqiradi va shu Kengash sʻyezdga nomzod taklif qiladi. Shuning uchun, biz Siyosiy kengash aʻzolari bilan maslahatlashamiz va syezdda bizning nomzod maʻlum bo'ladi.

Q.Sh.: — Necha kishi bo'lishi maʻlummi? Necha kishini nazarda tutyapsizlar?

A.H.: — Ijroiya qo'mitasi va Siyosiy kengash nomidan hozir bir o'zim gapirishga haqli emasman. Siyosiy kengash qarorini aytadi va yaqin kunlarda ommaga eʻlon qilamiz. Birgalikda eshitamiz. Maʻqulmi?

Q.Sh.: — Amaldagi Prezident Shavkat Mirziyoyevning nomzodi qo'yilishi ehtimoli bormi?

A.H.: —Ehtimoli bor! Katta ehtimol bilan bor! Chunki u bizning partiyamizning nomzodi. Katta ehtimol bilan turibdilar.

Q.Sh.: — O'zbekiston bugun tashqi siyosatda qaysi davlatlar bilan yaqin aloqalarni yo'lga qo'yishi kerak, deb o'ylaysiz? Qaysi mamlakatlar bilan aloqalardan biz ko'proq manfaatdormiz?

A.H.: — Birinchi navbatda, qo'shnilarimiz bilan yaxshi aloqa o'rnatishimiz kerak. O'zaro ham savdo-iqtisodiy, ham ijtimoiy aloqalarni kuchaytirishimiz kerak. Xalqimiz bir-birini ko'rgasi keladi, qarindoshlik rishtalari bor, qolaversa saylovchilarimizning istagi bor-da! Shuning uchun biz biz birinchi navbatda o'zimizning qo'shnilarimiz bilan yaxshi bo'lishimiz kerak. Hamma qo'shinilarimizni nazarda tutyapman. Shu jumladan, Afg'oniston bilan ham. U janub tomondan qo'shnimiz. Shuning uchun biz yaqin qo'shnilarimiz bilan yaxshi qo'shnichilik va O'zbekiston manfaatiga xos bo'lgan munosabatlarni yo'lga qo'yishimiz kerak.

Ikkinchi navbatda, dunyo siyosatida ustun mavqega ega bo'lgan va o'zining o'tkir taʻsirini o'tkazadigan davlatlar bilan albatta, hisoblashishimiz kerak. Ularning manfaatidan kelib chiqqan holda, ularning harakatini O'zbekiston manfaatiga mos bo'lishini taʻminlashimiz uchun… Bular kim? Osiyoning eng yirik davlatlaridan biri – Xitoy. Hozir u o'z siyosatini amalga oshirmoqda. Qanday qilib? Katta mablag' bilan."Bir kamar, bir yo'l" (Bir makon, bir yo'l – tahr.) degan katta siyosatni amalga oshirmoqda. Biz iqtisodiy sohada Xitoy bilan hamkorlik qilyapmiz. Nima uchun biz manfaatdormiz? Chunki biz temir yo'llarimizni Buyuk ipak yo'li orqali janubiy sarhadlarimizdan dengizga olib chiqish loyihasida Xitoy ishtirokidan manfaatdormiz. Xitoy, Qirg'iziston, O'zbekiston, Afg'oniston va dengizga chiqadigan yo'l. Nima uchun? Chunki biz tadbirkorlarimiz uchun qulay bo'lgan yo'l izlayapmiz. Koreya, Yaponiya, Osiyo mamlakatlari, Rossiya Federatsiyasi, Evropa va Amerika – biz mana shu davlatlar bilan ham o'z manfaatlarimizdan kelib chiqib, ham bu mamlakatlarning manfaatlarini inobatga olgan holda, hozirgi tashqi siyosatimizni davom ettirishimiz eng to'g'ri yo'l bo'ladi.

Arab dunyosi ham o'zining juda katta mavqeiga ega bo'lib bormoqda.Turkiy tilli davlatlar bilan ham aloqalarni yanada rivojlantirishimiz kerak. Biz Turkiy tilli davlatlar hamkorlik tashkilotiga kirdik. Menimcha, bu yo'nalishda ham hamkorlik davom etishi kerak. Bu ustuvor yo'nalishlardan biri bo'lib qoladi. Turkiy tilli davlatlar hamkorlik tashkilotiga aʻzo bo'lib kirganimiz ham O'zbekistonning o'z o'rnini belgilaydi. MDH davlatlari alohida, Turkiy tilli davlatlar alohida. Biz, albatta, arab mamlakatlari bilan ham yaxshi qo'shnichilik, yaxshi hamkorlik aloqalarini olib borayotganimiz juda katta omil, deb baholaymiz.

Q.Sh.: — O'zbekiston harbiy yo'nalishdagi tashkilotlarga kirishi ham nazarda tutilganmi?

A.H.: — Hali harbiy yo'nalishdagi tashkilotlarga kirish haqida eshitganim yo'q.

Q.Sh.: —  Yo'q, masalan sizning dasturingizda bormi?

A.H.: — Bizning dasturimizda bu narsa yo'q. O'zbekiston birorta harbiy blokka kirishi haqida bizning dasturimizda hyech narsa nazarda tutilmagan. O'zbekiston o'zining mustaqil armiyasiga ega. Mana shu hududda o'zining qudratli armiyasini shakllantirib, uni yanada kuchaytirish bo'yicha harakat qilyapti.

Q.Sh.: — Oldingi suhbatlarimiz Xalq demokratik partiyasi raisi Ulug'bek Inoyatov va "Milliy tiklanish" demokratik partiyasi raisi Alisher Qodirov bilan bo'lgandi. Suhbat davomida juda ko'p masalalar ko'tarildi. Jumladan, populist deputatlar xususida ham suhbatlashildi. Partiyangizda populist deputatlar borligi haqidagi fikrlarga qanday qaraysiz?

A.H.: — Birinchi navbatda populist degan so'zning maʻnosiga eʻtibor beraylik. Populist degani o'zi kim? Yo'q joydan aravani quruq olib qochadigan, yo'q joydan o'zini sunʻiy qahramon qilib ko'rsatadigan odamdir. Bizning partiyamizda bunday deputatlar yo'q. Partiyamizda fikr va munosabat bildiradigan deputatlarimiz bor. Ular o'zining saylovchisi nuqtai nazaridan fikr bildiradi. Ular anchagina. Men o'ylaymanki, ularni kimdir populist desa, bunga xalqimizning o'zi baho beradi. Ijtimoiy tarmoqlarda ham yozib, chiqarib qo'ygan. Shuning uchun bu masalaga ortiqcha izoh yo'q. Hurmatli partiyamiz raislarini, hamkasblarimizni biz…

Q.Sh.: — Alisher Qodirov "Rasul Kusherboyevni populist deputat sifatida qabul qilaman", deb nomini tilga olib aytdi.

A.H.: — Siz Rasul Kusherboyevni populist deb qabul qilasizmi?

Q.Sh.: — Mening fikrim u darajada muhim emas.

A.H.: — Siz ham 22 million saylovchilardan bittasisiz. Saylovchilar baho beradi. Rasul Kusherboyev xalqning muammosini hal qilib yurgan, odamlar ichida yurib, o'z obro'sini misqollab yig'ib kelayotgan deputat. U o'z reputatsiyasini juda qadrlaydigan inson. U asossiz va bo'lar-bo'lmas gapni gapirmaydi. U har bir gapini xalqning va saylovchilarning manfaatidan kelib chiqqan holda gapiradi. Boshqa deputatlarimiz ham.  Soxta obro' orttirishning unga nima keragi bor?! Nima manfaat topadi soxta obro'dan? O'zi savol berib ko'rsin o'ziga. U siyosiy katta missiyani mo'ljallagan bo'lmasa, ayrimlarga o'xshab o'z nomzodini eng yuqori darajaga olib chiqmoqchi bo'lmasa. U xalqning nomidan gapiryapti. U ko'tarayotgan masalalarning ko'pchiligi hal bo'lyapti. Xalqqa yordami tegyapti.

Q.Sh.: — Masalan, qaysilar?

A.H.: — U ko'targan masalaning qaysi biri hal bo'lmadi?!

Q.Sh.: — Alisher Qodirovga "Mana, Rasul Kusherboyev birinchi bosqichda "tonirovka" masalasining hal etilishida yordam berdi-ku", degan fikrni ilgari surganimizda, "Kechirasiz, "tonirovka"ga ruxsat berilsin degan bilan ish bitmaydi. Ularning vakili o'tirgan Hukumatga bizning fraktsiyamiz "tonirovka"ning narxini pasaytirib bering, deb rasmiy xat kiritgan. Lekin O'zLiDePdan bunday murojaat bo'lmagan. Na Kusherboyevdan, na partiyadan", degan fikrni aytgandi.

A.H.: — Kim?

Q.Sh.: — Alisher Qodirov – "Milliy tiklanish" demokratik partiyasi raisi.

A.H.: — Shu savol bilan Rasul Kusherboyevga murojaat qilsangiz, u sizga to'liq javobini aytadi.

Q.Sh.: — Partiya rahbari o'laroq sizning fikringiz qanday?

A.H.: — Mening fikrim bitta: biz amaliy ishlar partiyasimiz. Har bir deputatimiz o'z ishi bilan saylovchilar oldida obro' qozonyapti. Men Rasul Kusherboyev haqida fikrimni boya aytib o'tdim. Rasul Kusherboyev o'zining amaliy ishlari bilan obro' qozongan deputat. Kimdir unga nisbatan qandaydir tuhmat gap-so'z aytadigan bo'lsa, o'zi bilan gaplashib olsin. Shaxsan men bu fikrlarga mutlaqo qo'shilmayman. Har bir ishining tagida saylovchilar manfaati yotadi va shuning uchun ham uni saylovchilar hurmat qilyapti, yaxshi ko'ryapti. Chunki ishlayapti. Muammodan qochmayapti. Shukrki, bizning partiyamizda bunday deputatlar ko'p. Ketidan boryapti. Yonma-yon yuribdi.

Q.Sh.: — Qolgan 52 deputatni ham Rasul Kusherboyev qatorida ko'ra olamizmi?

A.H.: — Borishyapti! Masalan, Doniyor G'aniyev. Uning ham o'z fikri, o'z qarashi bor. Talashib-tortishishi bor. U ham tadbirkorlarga jarima masalasida bir qonunni muhokama qildi. Tadbirkorlarning manfaatini himoya qilgan holda, ayrim jarimalarni kamaytirishga harakat qildi. Biz qancha qonunlarni muhokama qilyapmiz. Rasul Kusherboyev ham qator qonunlarga o'z taklifini beryapti. Aynan bizning elektoratimiz manfaatlariga zid bo'lgan qonunlar bo'yicha. Ko'pchiligi o'tgan. Bu yerda faqat "tonirovka" masalasi muhokama bo'ldi. Bu bitta element, xolos. Masalan, "SNOS"lar masalasi ham muhokama bo'ldi. Bu bo'yicha ham o'z fikrini bildirdi. Bu to'g'risidagi katta-katta qonun va qarorlarni hozir qanday darajaga olib keldik.

Q.Sh.: — Deputatlarga bosim bormi?

A.H.: — Kim tomonidan bosim bor, deb o'ylaysiz?

Q.Sh.: — Tashqi muhitdan!

A.H.: — Masalan, hozirgi kunda pandemiya bosim bo'lishi mumkin.

Q.Sh.: — Yo'q, gap u haqida emas. Idoralar bo'lishi mumkin, huquq-tartibot organlari bo'lishi mumkin, tashqi bosim bo'lishi mumkin! Bosimlar bormi?

A.H.: — Menimcha, umuman bosim yo'q.

Q.Sh.: — Rasul Kusherboyevning QALAMPIR.UZ’da eʻlon qilingan intervyusini ko'rgamaganga o'xshaysiz?!

A.H.: —  Yo'q, u paytda qandaydir vaziyat bo'lgan bo'lishi mumkin. Chunki tadbirkorlar bilan ish jarayonida biror holatga tushgan bo'lishi mumkin. Shuning uchun, meni nazarimda, Rasul Kusherboyev bunga javob ham beradi. Nima uchun o'sha holat bo'lganini aytadi. Lekin bugungi kunda birorta deputatimizga kimdir tomonidan alohida bosim yo'q, deb hisoblayman.

Q.Sh.: — U bosimlardan charchadim degandi...

A.H.: — Bo'lishi mumkin. Uning qanday bosimligini ko'rish kerak-da!  Aytyapmanku, hozir pandemiyaning o'zi ham bosim.

Q.Sh.: — Deputatlar aynan belgilab berilgan mavzular haqida gapiradi, ularning tili qisilgan, degan fikrlarga qanday qaraysiz?

A.H.: — Bir paytlar bo'lgandir. Oldingi chaqiriqlarda balki bo'lgandir. Lekin bugun Konstitutsiyamizdan chiqmagan holda, o'zining deputatlik mandatiga, deputatlik etiketiga amal qilgan holda gapirgan deputatga hali biror joyda kimdir qarshi chiqqanini men ko'rmadim. Agar mobodo shunday holat bo'lsa ham va sezilsa, buni o'z fraktsiyamizda muhokama qilyapmiz.

Q.Sh.: — Aktam aka, ko'pdan beri muhokama qilib kelinayotgan va sizning partiyangiz deputatlari dolzarb masalaga olib chiqib qo'ygan bir masala bor. U ham bo'lsa GM Usbekistan. "O'zavtosanoat"ning bugungi faoliyati va uning monopoliyasi xususida Rasul Kusherboyev juda ko'p chiqishlar qildi. Undan keyin Monopoliyaga qarshi kurashish qo'mitasi bu bo'yicha alohida yig'ilishlar va tekshiruvlar o'tkazdi. Qolaversa, Doniyor G'aniyev ushbu masala yuzasidan o'z fikrlarini muntazam ravishda berib keldi. Ular doimiy ravishda "O'zavtosanoat"ning monopoliyasiga qarshi ekanliklarini ifoda etishadi. Holbuki, O'zavtosanoatning muassisi – Hukumat. Bosh vazir esa O'zLiDePdan. U siz, Rasul Kusherboyev va Doniyor G'aniyev faoliyat yuritayotgan partiya tomonidan ilgari surilgan nomzod.

A.H.: —  Hukumat masalasida men bir narsani aytgan bo'lardim: avtosanoatni rahbari qaysi partiyadan? Bu birinchi masala. Bu savolga javob olish kerak. Muassis Moliya vazirligi. Moliya vaziri qaysi partiyadan? Bu ikkinchi savol. Hukumat raisi umumiy javob beradi, lekin uni ichida hamma partiyadan o'rinbosarlar bor, vazirlar bor. Shuning uchun, bu masalaga to'xtalmaymiz. Men sizning savolingizni tushundim.

Q.Sh.: — Biz boshqa partiyalar bilan to'xtaldik.

A.H.: —  Men boshqa tomonini gapirmoqchiman.

Q.Sh.: — Alisher Qodirov "Aktam Haitov partiya rahbari o'laroq Bosh vazirni mana shunday savollarga tutmayapti", degan fikrni ilgari surdi.

A.H.: — Agar shunday iddao ilgari surilgan bo'lsa, sizga bir gapni aytishim mumkin: Bosh vazir nomzodini kim tavsiya qildi? O'zLiDeP! Uni kim qo'llab-quvvatladi? Barcha partiyalar. Chunki biz parlamentda  Bosh vazir nomzodini o'tkazish uchun mutlaq ovozga ega emasmiz.

Q.Sh.: — Lekin siz nomzodingizni savolga tutish imkoniyatiga egasiz.

A.H.: — Uni savolga tutish kimga kerak?! Qaysi partiya uchun kerak uni savolga tutish? Bosh vazirni savolga tutish kimga qiziq bo'lsa, marhamat! Har chorakda Hukumat Oliy Majlisga kelib hisobot berayapti. Istalgan deputat Bosh vazirni savolga tutishi mumkin. Shu jumladan, siz aytgan insonlar ham agar savoli bo'lsa, bersin. Endi ikkinchi masala – monopoliya. U qachon yo'qoladi? Qachonki, raqobat bo'lsa.

Prezidentimizning 29 dekabrdagi murojaatnomasini o'qing!  Murojaatnomada aynan avtomobil sanoatida raqobatni kuchaytirish kerak, deyildi. Nima hisobidan? Yangi korxonalar tuzish va ularni rag'batlantirish hisobidan. Raqobat o'shanda bo'ladi. Partiyamizning siyosati shu. Hozir ishlab turgan korxonlarni tugatish emas. U ham raqobatga dosh bersin! Haqiqiy raqobat qachon bo'ladi? Birgina Jizzax viloyatining o'zida 3 ta avtomobil zavodi qurildi. Namanganga Hюndai kirib keldi. Samarqandda Isuzu. Navoiyda ham yangi avtomobil zavodi ishga tushyapti. Bozorda birdaniga hyech narsa o'zgarib qolmaydi. Ozgina vaqt kerak. Hozir odamlarda imkoniyat paydo bo'ldi.

Q.Sh.: — Rasul Kusherboyevga ham shunday tushuntira olasizmi?

A.H.: — Kusherboyev mendan so'rasa, unga ham tushuntiraman. So'rasin! Odamlarga vaqt kerak. Hozir sizda imkoniyat bor. Xohlasangiz, Jizzaxda chiqayotgan mashinani sotib oling, agar siz yo'ltanlamas mashina istasangiz, oling, imkoniyat bor. Ilgari imkoniyat yo'q edi. Bitta mashina zavodiga qarab turardik. Hozir sharoit kengayib boryapti-ku. Shu bilan bozorda raqobat muhiti paydo bo'lyapti. Bozorda ulush bo'linyapti. Siz istasangiz bu korxonanikini oling, istasangiz unikini. Bozorning bir oltin qonuni bor: talab va taklif. Agar taklif qiluvchi bitta bo'lsa ham monopoliyani yo'qotib bo'lmaydi. O'zLiDePning dasturi shunga qaratilgan. Avtomobil sanoatini yangi korxonalar hisobidan qo'llab-quvvatlab, rivojlantirib, bozorda ko'proq ishlab chiqaruvchini tashkil qilib, raqobat muhitini shakllantirish. O'shanda bitta korxona o'z narxini qo'ya olmaydi, o'z ustunligini nomoyon qila olmaydi. Lekin bunga vaqt kerak.

Agar o'sha siz aytgan odamlar bunga qiziqib, qo'shimcha yana qandaydir savoli bo'lsa, men javob berishga tayyorman.

Q.Sh.: — Qo'shimcha savol yana bor.

A.H.: — Marhamat!

Q.Sh.: — O'zavtosanoat xususida juda jon kuydirib gapiryapsiz. Rahmat! O'zLiDePning bu boradagi chiqishlarini men muntazam ravishda kuzatib boraman. 2016 yilda Prezident Shavkat Mirziyoyev lavozimni egallagandan keyin O'zbekistonda juda katta o'zgarishlar bo'ldi va bu o'zgarishlarning qatoriga biz avtosanoatdagi avtomobil bilan taʻminlash jarayonini ham kirita olamiz. Yaʻni, 2016 yilgacha bo'lgan turnaqator navbatlar yoki navbatni oshib o'tish uchun beriladigan "shapka"larga o'sha davrning o'zida, hali saylov bo'lmasidan barham berilgandi. Bu bir necha yil davom etdi. Mana 2021 yilga kelib yana O'zavtosanoatdan avtomobil sotib olish uchun bir necha oylik navbatlar kuzatilyapti va yana o'sha "shapka" masalasi o'rtaga chiqdi. Xuddi eski hammom, eski tos bo'lgandek. Bu masalaga qanday qaraysiz? Agar raqobat rivojlanayotgan, o'tgan besh yillikda yangi kompaniyalar ochilgan va tanlov imkoniyati kengaygan bo'lsa, nima uchun hamon O'zavtosanoat bilan bu kabi muammolarga duch kelyapmiz?

A.H.: —  Buni vaqtinchalik hol deb hisoblayman. Bu vaqtinchalik va muayyan vaqt.

Q.Sh.: — Sunʻiymi bu?

A.H.: — Bu masalaga aniq javob berishim qiyin. Chunki buning obʻyektiv, tabiiy sabablari bo'lishi mumkin. Ishlab chiqarish jarayoni maʻlum bir muddatga to'xtab qolgan bo'lishi mumkin. Uning bir yilda bir marta ko'riklari bor, talablari bor. Ishlab chiqarish jarayoni shunday jarayon-da! Shu savol kimnidir judayam qiziqtirayotgan bo'lsa, ayniqsa, saylovchilarimizga qiziq bo'lsa, buni chuqurroq o'rganib, eshituvlar tashkil qilish imkoniyatimiz bor. Buni ham nazarda tutganmiz. Agar bu uzoq davom etadigan bo'lsa, bu holat o'rganib chiqiladi. Nazarimda bu masalada ozroq vaqt kerak. Chunki, bozorimizda ancha ishlab chiqarish korxonalari paydo bo'lib borishi bilan bu kabi holatlar sekin-sekin barham topadi.

Q.Sh.: — Nechi yilda deb o'ylaysiz?

A.H.: — Sekin deganim bilan uzoq ketmasa kerak. Uzog'i bilan ikki-uch yil. Chunki hozir avtomobil bozorimizda dadil, o'z bo'yi biran kirib kelayotgan korxonalar ko'rinib qolyapti. Yaqin besh yil mobaynida biz O'zbekistonda yaxshi raqobatga ega bo'lgan, chet eldagi katta-katta kompaniyalar bilan raqobat qila oladigan avtomobil sanoatini oyoqqa turg'iza olamiz, degan umiddaman.

Q.Sh.: — Oxirgi vaqtlarda tadbirkorlarning eʻtirozlari juda ortgan. Ayniqsa, xalqning monopoliya borasidagi eʻtirozlari talaygina. Aytaylik, havo yo'llariga... Bugun mamlakatda hukm surayotgan monopollashuvning oqibatlari haqida gaplashaylik.

A.H.: — Monopol faoliyat bugun ham bor. O'zi monopoliya tabiiy monopoliya va monopol mavqega ega bo'lgan korxonalarga bo'linadi. Biz qonunchilik nuqtai nazaridan tabiiy monopoliyani rivojlantirish ustida ishlayapmiz. Ularning ham maʻlum bir qismini davlat xususiy sherikchilik bilan almashtirish imkoniyati bor bo'lgan sohalarni rivojlantirish ustida ham ishlanyapti. Bozorda monopol mavqega ega bo'lgan korxonalar haqida gap ketganda, buning yagona yo'li — raqobat muhitini yaratish. O'tgan yili bu bo'yicha Prezidentimizning juda katta qarorlari qabul qilindi va mana shu qaror asosida 4000 dan ortiq korxonalarni transformatsiya qilish, davlat aktivlarini sotish va to'liq xususiylashtirish chora-tadbirlari belgilandi. Mana shu dasturni agar biz mahkam nazoratga olib, tashkil qiladigan bo'lsak, bozorda katta o'zgarish bo'ladi. O'shanda kichik biznes rivojlanishiga ham katta imkoniyat bo'ladi. Monopoliyasiz iqtisodiyot bo'lmaydi. Lekin biz tabiiy monopoliya va davlat ulushi past bo'lgan iqtisodiyotni rivojlantirish tarafdorimiz. Mana shuning uchun harakat qilyapmiz. Havo yo'llari masalasida gapirdingiz: bu soha oldingiga qaraganda ancha transformatsiya qilindi.

Q.Sh.: — Narxlarga taʻsir qilyaptimi?

A.H.: — Albatta qilyapti! Mana ichki bozorga qarang. Ichki reyslar uchun hozir chegirmalar berilyapti. Ichki reyslar odamlar uchun qulay bo'lishi uchun qo'yilyapti. Aeroportlar tashqi boshqaruv usulida ishlatish uchun investorlarga taqdim etilyapti. Yuk teriminallari bo'yicha ham shunday ishlar amalga oshirilmoqda. Bu, albatta, tashqi bozor bilan raqobatlashish uchun berilmoqda. Lekin bu hozircha taʻminlangani yo'q. Tan olaylik, hozircha xalqimiz boshlangan ishlarning natijasini sezayotgani yo'q. Bu soha bizning 5 yillik faoliyatimizda alohida masalalardan biri.

Temir yo'llar bo'yicha ham ancha ishlar qilindi. Masalan, "Afrosiёb" poyezdi olib kelindi. Lekin Temir yo'llarda ham monopol faoliyat saqlanib qolyapti. Bu sohada ham isloh qilish, maʻlum bir davlat xususiy sherikchiligini rivojlantirish rejalarimiz bor. Shuningdek, monopoliya energetika sohasida ham saqlanib turibdi. Bu borada ham juda katta rejalarimiz bor. Shulardan bittasi Gidroyenergetikani rivojlantirish. Yaqin kelajakda Gidroyenergetikaning ulushini kamida ikki baravarga ko'tarish. Masalan, yangi GiESlar qurish: bu eng xavfsizi. Shuning uchun bu yo'nalishdagi ishlar davom etadi.

Q.Sh.: — Yuqorida keyingi saylovlarda ham g'alaba qozonadigan bo'lsak, dasturimizga mulk huquqini taʻminlash masalasini kiritganmiz, degan fikrni aytib o'tdingiz. O'zbekistonda o'tgan besh yillikda mulk bilan bog'liq qator muammolar chiqdi. Kechagina Adliya vaziri yuzlab mulk huquqlari buzilgani haqida axborot berdi. Bularning orasida, albatta, siz himoya qilayotgan tadbirkorlar ham bor. Toshkentda hyech qanday sud qarorisiz yoki hujjatsiz reklama bannerlari shunchaki buzib tashlandi. Partiya bunda jonbozlik ko'rsatmadi. Agar partiyaning maqsadi, ilgari surayotgan g'oyalari, dasturi mulk yoki tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo'lsa, nima uchun bunday holatlarda partiyaning ishtirokini ko'rmayapmiz? Holbuki, nomzodingiz rozi-rizolik olib buzish kerak, degan fikrni ilgari surgan. Lekin amaliy ifodasi qanday bo'layotganini ko'ryapsiz, mana.

A.H.: — To'g'ri aytyapsiz. Muammo bor! Fikringizga qisman qo'shilaman, to'liq emas. Biz noqonuniy buzishlar bo'lgan paytda shunga qarshi bayonot qabul qilgan yagona partiyamiz. Shu bayonotni biz Bosh vazirgacha yetkazdik.

Q.Sh.: — Qaysi holatdagisi bu?

A.H.: — Aynan ikki-uch yil oldin noqonuniy buzishlar boshlangan paytdagi holatlar bo'yicha bizning partiyamiz mana shu masalada bayonot bilan chiqdi.

Q.Sh.: — Reklama bannerlari bilan bog'liq vaziyatda-chi?

A.H.: — Hozir, reklama bo'yicha alohida javob beramiz. Hozir mulk huquqi va "SNOS" masalasida gap ketyapti. Bu masalalarda aynan bizning partiya bayonot bilan chiqdi. Shu bayonotimiz barcha joyda eʻlon qilindi. Shu jarayonni to'xtatish uchun har bitta deputatimizni tumanlarga biriktirdik. Undan keyin bizning tashabbusimiz bilan qonun qabul qilindi. Komissiya tuzildi. Respublika komissiyasining xulosasiga ko'ra, birorta uy pul to'lanmasdan buzilmaydigan tizim paydo bo'ldi. Hozir muammo nimada? Muammo o'sha davrda buzilgan uylarning pulini to'lash bilan bog'liq masalalarda. Adliya vaziri shu haqida gapirdi. Buni mablag'i mahalliy byudjyetga o'sha paytda qo'yilmagan holatlar bo'lgan. Hozir byudjyetga ham shu mablag'ni to'lash bo'yicha masalalar kiritilgan. Partiyamiz buni alohida nazoratga olgan. Ayniqsa, Rasul Kusherboyev aynan shu masalalarda o'z mashhurlik davrini boshladi. "SNOS" bo'yicha Yangiyo'lga va boshqa joylarga borib juda qattiq turdi. Shuning uchun bu masala bundan keyin ham bizning diqqat markazimizda bo'ladi. 
Shuningdek, o'sha paytda maʻlum bo'ldiki, qonunlarimizda ham bo'shliqlar bor ekan. Shu bahonada qonunlarimizni takomillashtirib oldik. Bundan keyin ham shunday holatlar bo'lishi mumkin, lekin bu o'sha mutasaddi rahbarning qatʻiy javobgarligi bilan bo'ladi. Bu ancha qattiq jazo bo'ladi. Chunki mulk daxlsizligini taʻminlash yuqori darajada. 
 
Masalaning ikkinchi tomonini aytyapsiz: reklama bannerlari!  Biz shu masalada fraktsiya yig'dik, eshituv tashkil qildik.

Q.Sh.: — Natijaga taʻsiri bormi?

A.H.: — Natijasi bor, albatta. Biz so'rov yubordik. Nima uchun taʻsir qilmaydi? Toshkent shahar hokimining qarori yuzasidan deputatlarimiz so'rov yubordi. Shuningdek, buni fraktsiyada ham muhokama qildik. Hozir mana shunday normalar o'zboshimchalik bilan reklama faoliyati bilan shug'ullanadigan tadbirkorlarimizga tazyiq bo'lmasligi uchun "Reklama to'g'risida"gi qonunni qizg'in muhokama qilyapmiz. Hamma narsa qonun bilan bo'ladi. Biz qonunlarimizni mustahkam qilib qo'yib, uning ijrosini taʻminlashimiz kerak. Yaʻni, qonunosti hujjatlari emas, qonunga chiqarish orqali buni taʻminlaymiz. Men o'ylaymanki, bu borada maʻlum bir jarayonlar bo'ldi va bundan keyin mana shunday ommaviy jarayonlar bo'lmasligi uchun qonunlarimizni ko'rib chiqyapmiz. Ayniqsa, o'sha "Reklama to'g'risida"gi qonun ustida judayam qizg'in muhokamalar ketyapti.

Q.Sh.: — Men fikrlaringizni diqqat bilan eshitdim, lekin natijani ko'rmadim.

A.H.: — Nima masalada natija ko'rmadingiz?

Q.Sh.: — Reklama bannerlarini Toshkent shahridan olib tashlanishi. Buning oqibatida qonunchilikdagi kamchiliklar ko'rinibdi, "Reklama to'g'risida"gi qonun qizg'in muhokama qilinayotgan ekan. Lekin bu yerda ham tadbirkorning, ham mulk huquqi buzilyapti. Toshkent shahar hokimyati hyech qanday ogohlantirishsiz yoki sud qarorisiz reklama bannerlarini olib tashlanyapti.

A.H.: — Yo'q, men bu fikrga to'liq qo'shilmayman. Ogohlantirishi, qarori, muddati bo'yicha bizga axborot berildi.

Q.Sh.: — Sud qarori bo'lganmi?

A.H.: — Huquqi buzilgan inson sudga murojaat qilish huquqiga ega. Mobodo shu masalada tadbirkorlarni sudda yutib chiqish imkoniyati bo'lsa, oxirgi qarorni sud beradi. Hozir jarayon ketyapti. Lekin ogohlantirish, tegishli qaror qabul qilish vakolati doirasida bo'lganmi, bo'lmaganmi, unga sud nuqta qo'yib beradi.

Q.Sh.: — Bunga sud nuqta qo'ysa, unda nima uchun sudning qarorisiz buzilgan?

A.H.: — Sudga murojaat qilish huquqi buzilgan tomonning vakolati.

Q.Sh.: — Lekin ommaviy ravishda huquq buzilishiga partiya qarab turmasligi kerak-ku. Huquqi buzilganlar ichida sizning partiyangiz aʻzolari bo'lishi mumkin!

A.H.: — Hammaning elektorati bor. Muhokama qildik, tegishli so'rov yubordik. Shu jarayonni nazoratga olish va qonunni takomillashtirish bo'yicha ishchi guruh tashkil qildik.

Q.Sh.: — Xo'p, Toshkent shahar hokimligining so'rovga javobi qanday bo'ldi?

A.H.: — Natijasi endi ko'riladi. Ish jarayoni hozir davom etyapti.

Q.Sh.: — So'rovga javob berildimi?

A.H.: — Ayni kunlarda jarayon ketyapti.

Q.Sh.: — So'rovning javob berish muddati bor-ku.

A.H.: — So'rovning javobida u o'zining hujjatlarini, qarorini va shu masalaga o'z munosabatini taqdim qildi. Nima asosida qilayotganini va ogohlantirish berganini aytdi. Endi bizda yagona nima qolyapti? Agar masalalar sud jarayonigacha boradigan bo'lsa, bunday holda ikkinchi tomon o'z huquqini himoya qilish uchun sudga murojaat qilishi kerak. Mana shu holatdagina sud adolatni taʻminlab beradi. Qonun shu bilan taʻminlanadi. Birdan bitta tomon aytishi mumkin "men haqman", deb. Ikkinchi tomon ham "men haqman", deydi. Buni kim belgilab beradi? Sud belgilab beradi. Shuning uchun shu jarayon ketyapti.

Q.Sh.: — Mana shu adolatning taʻminlanishini biz ko'zlarimiz to'rt bo'lib kutamiz. Tashrif uchun rahmat!